Dziś mam zamiar omówić dość specyficzny produkt jakim jest produkt SPOTOWY. Oczywiście występuje on w wersjach dla Energii elektrycznej jak i Gazu jednak dziś skupimy się na Energii, Gaz opisze innym razem.
W zeszłym roku, pośredniczyłem w podpisaniu dwóch moich klientów którzy byli żywo zorientowani na rynek SPOT przy zakupie energii elektrycznej. Jako, iż „klient nasz Pan” wyszukałem produkt, zweryfikowałem pod każdym kontem umowę. Wyjaśniłem klientom wszystkie ryzyka z tym związane, jednak bilans zysków przeważył. Obaj klienci korzystają ze SPOT od stycznia 2020 i korzyści dla nich względem stałej ceny są naprawdę niesamowite.
Tabelki przedstawie w połowie tego artykułu. Najpierw objaśnię czym jest spot i określenie „kolory” którym się będę posługiwał.
SPOT – to rynek dnia następnego, gdzie zakup energii następuje po hurtowych cenach aktualnie notowanych na Towarowej Giełdzie Energii. Transakcje są tu realizowane w ciągu dwóch dni roboczych od ich zlecenia, a podstawowym okresem handlowym jest jedna godzina. Notowania odbywają się codziennie, włączając w to także dni świąteczne. Podobnie jak ceny akcji na GPW, ceny energii na rynku SPOT ulegają wahaniom, ale co do zasady rosną w godzinach najwyższego zapotrzebowania i spadają wtedy, gdy popyt na energię jest niższy czyli w godzinach nocnych.
KOLORY– są to aktualnie obowiązujące prawa majątkowe których ilość procentowa jest wymagana ustawą przy sprzedaży energii elektrycznej. Kolory do energii giełdowej już nalicza sprzedawca razem z oferowaną ceną finalnej stawki za MWH. Sprzedawcy mają obowiązek naliczać opłaty za kolory zgodnie z ustawą, nie mniej i nie więcej niż jest to określone na dany rok sprzedaży energii.
Dla kogo takie rozwiązanie?
Rozwiązania SPOTOWE można dobrać w tym momencie każdego klienta biznesowego o zróżnicowanych profilach działalności. Zarówno wytwórczej gdzie produkcja jest w systemie 3 zmianowym, jak i dwuzmianowym. Oczywiście poniżej 400 MWh są pewne obwarowania jednak jestem pewien, iż uda mi się dobrać odpowiedni produkt do każdego profilu klienta.
Na rynku są tak naprawdę dwa mechanizmy zakupu energii. Pierwszym jest STAŁA CENA, drugim to produkt SPOTOWY w rożnych wersjach. Poniżej krótka analiza dlaczego spoty wychodzą tak dobrze.
Po prawej stronie, przedstawione jest krótkie różnic miedzy stałą ceną, a produktem giełdowym za rok 2019. W dalszej części zamieszczę dokładne dane.
Aktualnie gdy firmy otrzymuje cenę stałą, negocjacje handlowe ograniczają się często do zmniejszenia marży oraz ryzyka biznesowego czyli kosztów bilansowania długoterminowego dla sprzedawcy doliczonego do stawki za MWH.
Po sytuacjach z 2018 roku (o czym pisałem tutaj, oraz problemach klientów i sprzedawców) sprzedawcy dla kontraktów długoterminowych (rok, dwa lub trzy) kontraktują na giełdzie 90% energii przeznaczonej dla klienta. Co jest obarczone sporym ryzykiem, ponieważ potem przy nadwyżce czasem trzeba odsprzedać energię z danego dnia po niższej cenie na rynku bilansującym lub dokupić po zdecydowanie wyższej jeżeli nie mogą tego zbilansować we własnym portfelu. Maksymalny pułap cenowy został określony na 50 000 zł/mwh (i został nie jednokrotnie osiągnięty) przy bilansie ujemnym (to już ryzyko biznesowe sprzedawcy). Z tego też powodu ceny energii przy produktach ze stałą ceną są droższe od spotowych.
Przedsiębiorca wybierający SPOT kupuje od firmy energetycznej energię po cenie, która odpowiada cenie notowanej na Towarowej Giełdzie Energii i jest powiększona o wymagane prawem certyfikaty, koszty transakcyjne oraz marżę. Rozliczenie odbywa się w systemie godzinowym, a suma iloczynu tych wartości prezentowana jest na miesięcznej fakturze. Sprzedawca dzięki zużyciu dobowo godzinowemu za ostatnie 12 miesięcy jest w stanie określić dość dokładnie swój portfel zapotrzebowania na energię w poszczególnych godzinach każdej doby i kupuje wyłącznie określona ilość w każdej godzinie. Dzięki takiemu rozwiązaniu zmniejszają się koszty bilansowania energii i finalnie klient Płaci mniej.
- Zakup płynny , gdzie na bieżąco oprócz energii na bieżąco są też kupowane kolory. Jest to proces niezbyt stabilny, ponieważ czynniki wpływające na ceny kolorów są bardziej chwiejne niż dla energii.
Mechanizm wygląda tak: Cena z ((TGE + koszt giełdowy kolorów + stały koszt bilansowania, akcyzy, koszty tranzakcyjne i marży) x zużycie w danej godzinie) Dokładne wzory i legenda znajdują się w galerii obok i są też do pobrania TU.
- Zakup częściowy, polegający on na tym, iż sprzedawca wycenia łączny koszt kolorów na dany rok, następnie zostaje do tego dodana marża i koszty bilansowania oraz akcyza i traktowane jest to jako czynnik stały do zmiennej stawki giełdowej.
Wtedy mechanizm wygląda tak: Cena z ((TGE + koszt stały kolorów, bilansowania, akcyzy, koszty tranzakcyjne i marży) x zużycie w danej godzinie) podzielone przez zużycie za dany okres. Dokładne wzory i legenda znajdują się TU.
Otóż, na pewno z pamięci nikomu jeszcze nie wyleciał rok 2018. Kiedy to od stycznia koszty praw umorzenia CO2 wzrosły niemal 5 krotnie. Spowodowało wzrost ceny energii na giełdzie. Ponieważ CO2 jest obligatoryjny dla elektrowni
W 2018 wzrosły też cenniki wszystkich firm energetycznych, kilkadziesiąt ogłosiło upadłość, inne podniosły wcześniej zagwarantowane ceny klientom lub wypowiedziały umowę. Nastąpił tu też pewien szwindel, związany z podwyżkami. Firmy namiętnie korzystały z zapisów w umowach umożliwiających im zmianę ceny nawet wstecz. Większość firm aneksem podnosiła ceny np w czerwcu ale ze skutkiem na początek roku, Czyli aneks został zawarty dnia 06.06.2018 i strony postanawiają, iż od 01.02.2018 będzie obowiązywała nowa cena 340 zł zamiast 250. Nie, to nie żart, to się działo naprawdę zarówno u dużych klientów jak i małych. Co ciekawe właśnie najgorzej zostali potraktowani Ci duzi klienci, ponieważ tych mniejszych łatwiej zbilansować i mniejsze były straty dla sprzedawcy. Zwróćmy zatem uwagę jak w ciągu roku zachowywały się ceny na giełdzie widoczne w punkcie „1)” Klienci którzy mieli ten produkt nie odczuli tak drastycznie mocno podwyżek jak klienci ze stałą ceną.
W tabeli poniżej przedstawiam jak się plasowała cena produktu giełdowego za ostatnie 2,5 roku.
Klient zużywający 16 154 MWh rocznie
taryfa B23
zużycie za rok 2019 zostało wykorzystane, do obliczeń w latach 2018 oraz 2020 aby jak najlepiej oddać porównanie kwot.
zwrócić uwagę należy wzrost kosztów który idzie stopniowo w 2018 roku. (Klienci z produktem SPOTOWYM już w kwietniu 2018 mieli zablokowane ceny na kwartał lub dwa). Ten kontrakt na stałą cenę 2019 – 2020 został zawarty w lipcu 2018 roku. Tuż po tym jak dostali informację, iż sprzedawca podnosi cenę. Krok z biznesowego punktu widzenia jak najbardziej oczywisty po uprzedniej weryfikacji umowy nowego sprzedawcy.
Jednak z produktem giełdowym wyglądałoby to dużo lepiej ponieważ, sprzedawca mając już nawet częściowe zużycie dobowo godzinowe, jest w stanie przygotować znacznie lepszą ofertę na niższych parametrach na kwartał lub inny okres do 12 mc. Energia zostanie zakupiona konkretnie pod jednego klienta w odpowiednich pasmach godzinowych.
Kolejnym przykładem jest mój aktualny klient o którym pisałem na samym początku tego artykułu.
zużycie 4 127 mwh
Taryfa B23
Profil Produkcyjny 3 zmianowy. Podobnie jak powyżej, zużycie za rok 2019 zostało wykorzystane, do obliczeń w latach 2018 oraz 2020 aby jak najlepiej oddać porównanie kwot.
Stawka 317 była najniższa stawką oferowana klientowi w listopadzie 2019 roku.
Podsumowując:
Pomimo zmienności cen energii elektrycznej na giełdzie klienci będą zdecydowanie bardziej zadowoleni tego typu rozwiązaniem niż stałą ceną. Rozwiązania SPOTOWE stają się coraz bardziej popularne. Aktualnie 20% Energii kontraktowanej w tym roku była transferowana w mechanizmie spotowym. Dużym ułatwieniem i plusem tych rozwiązań, jest możliwość w trakcie kontraktu przejście na jakiś czas na stałą cenę, gdy mamy tendencje sezonowo zwyżkowe.